ÖN TANI VE KESİN TANI
Memeden kaynaklanan ve hastanın hayatını tehdit eden tek ciddi hastalık meme kanseridir. Meme muayenesi için başvuran her hastada "meme kanseri var mı yok mu"; bunu anlamaya çalışırız. Bunun için önce hasta ile görüşürüz; sonra muayene ederiz; ardından mamografi ultrasonografi ve gerekirse meme MR ile aklımızda bir ön tanı oluşturmaya çalışırız. Bu tetkikler bize hastanın meme kanseri olduğunu düşündürüyorsa eğer bu tanıyı kesinleştirmek için hastaya iğne biyopsisi ve buradan alınan doku örneği incelemesi yaparız. Hastalığın kesin tanısı ancak bu şekilde konur. Kesin tanı konmadan önce de tedaviye başlanmaz. Meme kanserinin "ideal tedavisi" için mutlaka önceden iğne biyopsisi ile kesin tanı konmuş olmalıdır.
Hastayı ilk gördüğümüzde hastanın kişisel bilgilerini, aile öyküsünü ve muayenesi sonucu kafamızda ön tanıya ilişkin bir fikir belirmeye başlar. Bundan sonra hastanın yaşına uygun olarak sadece ultrasonografi veya ultrasonografi ile beraber mamografi çektiririz. Mamografi için hastanın 40 yaşın üstünde olmasını TERCİH EDİYORUZ. Çünkü daha genç yaşlarda meme dokusu yoğun olduğu için çekilecek mamografi bize çok fazla bilgi vermeyebilir ve tanıda yardımcı olmayabilir.
Radyolojik olarak hastalarımız BIRADS kategorisine sınıflandırılır. BİRADS ‘ BreastİmagingReportingAnd Data Systems’ olarak ifade edilen meme raporlaması ve data kayıt sisteminin baş harflerinden oluşan raporlama yönteminin adıdır. Bu yöntem ile amaçlanan mamografi ve diğer meme radyoloji raporlarına herkesin kolay anlayabileceği ve üstünde anlaşabileceği bir standadizasyon getirmek ve raporların sonucunda belirtilen kategori ile bundan sonra ne yapılacağı konusunda yol gösterici olmaktır. BIRADS sınıflamasındaki kategorilerin anlamı sayfanın sonundadır.
Radyolojik tetkiklerde sonuç BIRADS 3 olduğunda kanser riski veya şüphesi oldukça düşüktür. Hastanın dikkatli takip edilmesi gerekir. Bu hastalara klinisyen takdir ederse iğne biyopsisi de yapılabilir. BIRADS 4 hastalarda kanser riski vardır ve iğne biyopsisi yapılmalıdır. BIRADS 5 hastalarda kanser riski çok yüksektir ve mutlaka en kısa zamanda iğne biyopsisi yapılıp kesin tanı konmalıdır.
KESİN TANI:
KESİN TANI İÇİN İĞNE BİYOPSİSİ YAPILMALIDIR.
Yukarıda saydığımız muayene ultrasonografi mamografi ve diğer yardımcı radyolojik tetkiklerin hiç birisi kesin tanı için yeterli değildir; sadece bir ön tanı oluşturur. Bunun patoloji raporu ile kanıtlanmasına kesin tanı denir. Kesin tanı ameliyat planı için önemlidir ve patoloji raporu ile tanıyı kesinleştirmeden tedaviye başlanmaz.
İĞNE BİYOPSİSİ NEDİR NASIL YAPILIR : İğne biyopsisi genellikle radyoloji hekimi tarafından ve ultrasonografi eşliğinde yapılır. Memede ele gelen kitle veya radyoloji incelemesinde bulunmuş şüpheli alandan iğne ile örnek alınıp patolojşye yollanır. Lokal anestezi ile yapılır, yaklaşık 10 dakika sürer ve bu esnada hasta acı veya sonrada ağrı duymaz.
Meme biyopsisi ince iğne veya kalın iğne ile yapılır. İnce iğnede sadece hücreler alınırken, kalın iğnede bir kaç milim boyutunda doku parçaları alınır. Örnek alınacak doku veya kitlenin özelliklerine göre iğne tercihi yapılır ancak mümkün olan durumlarda kalın iğne terci edilir. Meme dokusundan alınan örnekler, uygun koşullarda dondurulur, kesilir, boyanıp mikroskop altında incelenir. Bu şekilde elde edilen tanı, histopatolojik tanıdır ve meme kanserinin kesin tanısının yegane yoludur.
BİRADS ‘ BreastİmagingReportingAnd Data Systems’ olarak ifade edilen meme raporlaması ve data kayıt sisteminin baş harflerinden oluşan raporlama yönteminin detayları aşağıdaki gibidir.
Kategori 0: İlave görüntüleme yöntemlerine ihtiyaç var
(Tek yöntemle kesin kanaat edinilemeyen veya ileri radyolojik tetkik gerektiren olgular)
Kategori 1: Normal mamogram
(Kanser lehine bulgu saptanmayan tetkik)
Kategori 2: Benign bulgular
(kist vb iyi huylu olduğu kesin olan bulgular taşıyan inceleme)
Kategori 3: Muhtemelen benign bulgular
(saptanan bulgunun altından bir kanser çıkma ihtimali maksimum %2 olan olgular)
Kategori 4: Şüpheli bulgular (kanser ihtimali %2-95 olan bulgular içeren grub)
4A: hafif derecede kuşkulu (Malignite ihtimali % 2-10)
4B: orta derecede kuşkulu (malignite ihtimali % 10-50)
4C: ileri derecede kuşkulu (malignite ihtimali % 50-95)
Kategori 5: Yüksek olasılık ile malignite düşündüren bulgular (Malignite ihtimali % 95-99 olan bulgular içeren olgular)
Kategori 6: Malign olduğu bilinen (biyopsi ile verifiye) ancak henüz kesin tedavi uygulanmamış olgular
